غذای ارگانیک؛ تبلیغ یا واقعیت؟

صنعت مواد غذایی، حدود 10 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص داده است و در بین بزرگ‌ترین صنایع جهان قرار دارد. مردم دنیا روز به روز بیشتر نگران کیفیت مواد غذایی مصرفی خود هستند. دسترسی به غذای سالم، به یک دغدغه برای انسان‌ها تبدیل شده است. در این بین، با تبلیغات گسترده‌ی مربوط به غذای ارگانیک در رسانه‌ها و فضای مجازی نیز روبرو هستیم.

در این مقاله قصد داریم تا به راستی آزمایی عبارت «غذای ارگانیک؛ تبلیغ یا واقعیت؟» بپردازیم و جنبه‌های مختلف آن را بررسی کنیم.

 

ارگانیک چه معنایی دارد؟

ارگانیک به معنای رشد و تولید مواد غذایی بدون استفاده از انواع آفت کش‌ها، کود‌های مصنوعی، مواد GMO، افزودنی‌های شیمیایی، پرتو دهی و غیره است. برای مثال، گوشت‌هایی که دارای برچسب ارگانیک هستند باید از حیواناتی تولید شوند که بدون انواع هورمون یا آنتی بیوتیک رشد کرده‌اند.

 

---

بیشتر بخوانید: دریازدگی و راه های مغابله با آن

---

 

البته در محصولات ارگانیک نیز ممکن است درصد بسیار پایینی از مواد غیر ارگانیک وجود داشته باشد. در برخی مزارع ارگانیک پرورش حیوانات، این امکان وجود دارد تا از درصد پایین آنتی بیوتیک برای کنترل بیماری استفاده شود. یا استفاده از کود‌ها و آفت کش‌های طبیعی (غیر مصنوعی) در تولید و رشد میوه و سبزیجات، گاهی اجتناب ناپذیر است. در کل، غذای ارگانیک عبارتی جذاب است که شعار تغذیه و سلامتی را با خود به یدک می‌کشد.

 

اثرات زیست محیطی غذای تازه ارگانیک چیست؟

موافقان و مخالفان محصولات ارگانیک، هر کدام استدلال‌های خود را مطرح می‌کنند. در این قسمت به مزایا و معایبی که این دو دسته، در زمینه اثرات زیست محیطی ادعا می‌کنند، می‌پردازیم:

مزایای غذای ارگانیک

• کشاورزی ارگانیک استفاده پایدار از زمین و منابع است. با توجه به عدم استفاده از مواد و آفت کش‌های شیمیایی در کشاورزی ارگانیک؛ آب، زمین و هوا مسموم نمی‌شوند. همچنین این موضوع باعث سالم و حاصلخیز ماندن خاک نیز می‌شود.
• استفاده از مواد شیمیایی، چرخه آبی و روان‌آب‌ها را آلوده می‌کند. این بدان معنی است که آب‌های زیرزمینی، سطحی و حتی بارندگی نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
• کشاورزی و تولید مواد غذایی ارگانیک به دنبال حفظ و ارتقای تنوع زیستی است.
• خاک سالم، بخش کلیدی کشاورزی ارگانیک بوده و در نهایت موجب تولید غذای سالم است.

معایب غذای ارگانیک

• گیاهان ارگانیک برای محافظت از خود در برابر آفات و هجوم حشرات، ماده‌ای طبیعی به نام فنل را تولید می‌کنند. این ماده به شکل بالقوه می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.
• استفاده از مواد و نگهدارنده‌های شیمیایی، می‌تواند تولید و برداشت بیشتر مواد غذایی را به همراه داشته باشد. استفاده از آفت کش‌ها منطق اقتصادی بیشتری را برای تولید‌کننده یا پرورش‌دهنده دارد. این یعنی غذای بیشتر برای افراد بیشتر با صرف هزینه‌های کمتر.
• مزارع ارگانیک بهره وری کمتری دارند و استفاده از زمین و منابع بیشتر، هزینه‌های تولید را بیشتر می‌کند.
• با توجه به روش خاص کاشت و پرورش محصولات در کشاورزی ارگانیک، کربن آزاد شده در جو بیشتر از محصولات معمولی است.

 

اثرات سلامتی غذای سالم ارگانیک چیست؟

 

هنوز مطالعه طولانی مدت و قابل استنادی در میزان اثر سلامتی، بین مواد غذایی ارگانیک و معمولی صورت نگرفته است. در این بخش به چند نمونه مزایا و معایب مواد غذایی سالم در زمینه تغذیه و سلامتی می‌پردازیم:

 

مزایا

• محصولات ارگانیک نسبت به مواد غذایی معمولی، دارای میزان پایین‌تری از آفت کش‌ها و مواد شیمیایی هستند. همچنین در هیچ کدام از این محصولات از آفت کش‌های خطرناک استفاده نمی‌شود.
• در معرض سموم شیمیایی بودن می‌تواند حتی جنین انسان را به انواع بیماری‌های ژنتیکی همچون آسم، اوتیسم، نقص‌های مادرزادی و غیره مبتلا کند.
• طرفداران غذای ارگانیک معتقد هستند که این محصولات مغذی‌تر از محصولات معمولی می‌باشند. آن‌ها معتقدند مواد خوراکی همچون شیر، سیب، توت فرنگی و غلات ارگانیک از درصد بیشتری ویتامین C برخوردار هستند.
• غذای دریایی و لبنیات ارگانیک دارای اسید‌های چرب امگا 3 و 6 به صورت متعادل هستند. طرفداران این محصولات بیان می‌کنند که این تعادل بهینه در امگا 3 و6، در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی تأثیر فراوانی دارد.
• استفاده از آنتی بیوتیک‌ها به شکل مداوم، در تولیدات ارگانیک به طور کامل حذف می‌شود. این موضوع باعث کاهش شیوع باکتری و ویروس‌های مقاوم به آنتی بیوتیک در بین انسان‌ها می‌گردد. مقاومت آنتی بیوتیکی، کنترل بیماری‌های عفونی را دشوارتر می‌کند.

 

معایب

• در تحقیقات استنفورد گزارش شده که مواد غذایی ارگانیک، تنها 30 درصد کمتر از مواد غذایی معمولی حاوی مواد شیمیایی هستند. این در حالی است که هواخواهان محصولات ارگانیک ادعای 81 درصدی را مطرح می‌کنند.
• مخالفان غذای سالم، با استناد به مطالعات استنفورد، هیچ تفاوت قابل توجهی را در ارزش محصولات ارگانیک و معمولی متصور نیستند. آن‌ها حتی معتقدند که میزان باکتری coli در ارگانیک‌ها بیشتر نیز می‌باشد.
• ای کولی، نوعی باکتری است که می‌تواند باعث اسهال شود. معایب ادعا شده می‌گویند که کود‌های طبیعی این باکتری ها را به خاک، گیاه و آب منتقل می‌کنند. به طوری که ممکن است تا 200 روز در خاک زنده بمانند.
• کشاورزی ارگانیک به طور گسترده‌ای متفاوت با کشاورزی معمولی است. اما قوانین صدور گواهی در هر دو مورد تقریباً برابر است. بنابراین داشتن برچسب ارگانیک تضمینی برای کیفیت و سلامت ماده غذایی نیست.

 

جمع‌بندی

انتخاب بین مواد غذایی ارگانیک و معمولی، بستگی به معیار و خواسته‌های شما دارد. اگر برایتان باقیمانده آفت کش‌های شیمیایی در ماده غذایی و سلامت محیط زیست اهمیت دارد، پیروزی با غذای ارگانیک است. اما اگر دغدغه شما استفاده از غذای تازه معمولی که سریع در دسترس باشد، ارگانیک بودن یا نبودن آن چندان اهمیتی نخواهد داشت. مزایا و معایب ذکر شده احتمالاً می‌تواند به انتخاب شما بین این دو دسته کمک شایانی نماید.